Hieronder mijn betoog dat ik op 27 augustus 2015 heb voorgedragen in de raadscommissie beheer over het Haarlemse duurzaamheidsprogramma.
Het duurzaamheidsprogramma kan en moet beter
Het duurzaamheidsprogramma dat door het college is aangeboden aan de Haarlemse gemeenteraad is een mooi en veel omvattend programma. D66 vindt wel dat het programma versterkt moet worden met een feitelijke onderbouwing, een gewogen afweging tussen de te nemen maatregelen, een duidelijke financiële onderbouwing en realistische doelen.
Oude steden of nieuwe “energie neutrale” steden. Een woonomgeving waar alles op loop of fietsafstand is of een woonomgeving waarbij voorzieningen op afstand met nieuwe “duurzame vervoersmiddelen”. Wat D66 betreft is in bepaalde opzichten Haarlem al 770 jaar een voorbeeld van duurzaamheid.
Als ik het heb over duurzaamheid gebruik ik graag het Zuid Afrikaanse woord volhoudbaarheid. Voor D66 is duurzaamheid namelijk noodzaak in het licht van een dreigende ecologische crisis. Tegelijkertijd is het ook een uitdaging voor innovatieve ondernemers en burgers. De gemeente dient in de visie van D66 vooral zelf het goede voorbeeld te geven en duurzaamheid te omarmen. Voor de toekomstige generaties is het van belang dat wij nu de samenleving en economie verduurzamen.
Hoewel op de schaal van de gemeente Haarlem niet alle duurzaamheidsvraagstukken opgelost kunnen worden, vindt D66 dat de gemeente moet zorgen dat er meer initiatieven tot stand komen.
Het duurzaamheidsprogramma (Klik hier in pdf) dat ter bespreking voor ligt is een mooi en veelomvattend programma. D66 is blij met de beschrijving van de rol van de gemeente in het algemeen (faciliteert, organiseert en draagt haar informatie en expertise bij met als waarden betrokkenheid, veerkracht, kompas) en daarnaast ook een verduidelijking per inhoudelijke speerpunt. De verschillende inhoudelijke speerpunten vereisen namelijk een andere strategie. Ook ondersteunen wij de intentie om zelf het goede voorbeeld geven.
Over alle aspecten van het programma die wij goed vinden zal ik verder niet op in gaan. Wel ga ik in op wat wij vinden dat nog beter kan. Wel ga ik in op de wijze hoe het in de ogen van D66 beter kan en beter moet. Daarbij denken wij aan een aantal aspecten. Voor dit betoog ben ik de Haarlemse burgers dankbaar die mij hun standpunt hebben aangeleverd na mijn oproep om mee te denken over dit programma.
- Maak nog meer gebruik maken van de feiten
Haarlem staat op plek 381 op de lijst zonnen energie per inwoner. Om te weten of dit hoog of laag is moeten we weten wat er hypothetisch mogelijk zou zijn? Hoeveel oppervlakte is er bijvoorbeeld beschikbaar voor zonne energie? Wat is er hypothetisch mogelijk qua energieopwekking in Haarlem als kosten geen rol zouden spelen? Hoe groot is dat potentieel en hoe verhoudt dat zich tot het gestelde doel? Antwoorden op dit soort vragen zouden helpen om haalbare doelen te stellen en af te wegen welke maatregelen het meeste effect opleveren voor de minste (maatschappelijke) koste
2. Als je actie kan ondernemen, doe het dan!
Doe als gemeente zelf wat je wel zelf kan doen. De gemeente is niet altijd “facilitator”, regelmatig is de gemeente ook gewoon regelgever: gebruik dat!
- er ligt al sinds 2011 een motie voor het weren van vrachtverkeer in het centrum met als oproep “onder welke voorwaarden in de oude Haarlemse binnenstad kan worden overgegaan tot het weren van zwaar en groot vrachtverkeer (…)”. Let op, 2011!
- Er zijn gemeentelijke regels die duurzaamheidsbevorderende maatregelen moeilijk maken. Ga na of deze regels wel nodig zijn en schaf ze waar mogelijk af, zoals de recent aangenomen motie u ook oproept!
- Er wordt nu grijs of rest afval overal opgehaald. Voor gescheiden afval (glas, papier, plastic) moet een extra inspanning verricht worden. D66 wil op experimentele wijze nagaan of dit ook logischer kan, bijvoorbeeld door korting op de afvalstoffenheffing te geven naar mate het afval beter gescheiden wordt of het huis-aan-huis ophalen van papier, glas en plastic.
- Als inwoners en ondernemers creatieve oplossingen bedenken om afval reststromen of restwarmte van industriële processen te hergebruiken, dan moet de gemeente dit mogelijk maken. Denk hierbij aan het gebruik van restwarmte van bedrijven voor het verwarmen van woningen. Onnodige belemmeringen als inflexibele regelgeving wil D66 wegnemen.
- Zorg voor voldoende middelen
Volgens de financiële paragraaf komt de dekking vanuit andere programma’s: hoe behoud je die als er geschoven gaat worden? Hoe kan het zijn dat “verschuivingen in activiteiten zullen te allen tijde gedekt zijn”? Wij zouden graag dat de financiële paragraaf beter onderbouwd wordt, zodat middelen ook in de toekomst eenduidig belegd zijn. Ook (en ik herhaal mezelf) zouden we graag kunnen afwegen welke maatregelen het meest effect opleveren tegen de minste (ook maatschappelijke) kosten.
- Maak gebruik van voortschrijdend inzicht
De ambitie in het kader van circulaire economie wordt nu nog onderzocht. Krijgen we een nieuw duurzaamheidsprpgramma zodra dit duidelijk is? Hoe gaan we in dit programma om met voortschrijdend inzicht?
“Een routekaart naar een duurzaam Haarlem”
Dat wil D66 ook. Alleen wel op feitelijke kaart, met een haalbare bestemming, een begaanbare weg er naar toe en een afweging welke weg en welk vervoersmiddel het slimst zijn.